باشگاه خبری فراساحل: در سومین ماه سوختن هورالعظیم درحالی که عیسی کلانتری رییس سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید که تنها بخش عراقی هورالعظیم در آتش می‌سوزد، آتش هور به میادین نفتی آزادگان رسیده است. فعالان محیط زیست خوزستان خبر می‌دهند که در پی این آتش سوزی گسترده، شرکت‌های نفتی مستقر در منطقه در محاصره شعله‌های آتش قرار گرفتند و میدان نفتی آزادگان شمالی از ۵ نقطه دچار حریق شده است. اما اخبار رسمی حکایت از این دارند که آتش سوزی به سرعت مهار شده و خطر برای میادین نفتی رفع شده است. به گزارش باشگاه خبری فراساحل وبه نقل ازانرژی امروز،  یک فعال محیط زیست خوزستان در اینباره گفت:« عصر پنجشنبه، بخش‌هایی از هورالعظیم در مجاورت میدان نفتی "آزادگان شمالی" دچار آتش سوزی وسیع شد.» ناصر عبیات گفت:« متاسفانه این آتش سوزی بزرگ در نزدیکی میدان‌های نفتی و حوض شماره یک، دو و "شط علی" هورالعظیم رخ داده است که تا ظهر امروز ادامه داشته است.» او افزود:« علت اصلی آتش سوزی از یکسو پایین بودن دبی آب در اثر پرداخت نشدن حقابه هورالعظیم است؛ به طوری که دبی آب حوض شماره ۴ و ۵ بسیار پایین آمده است. از سوی دیگر، پساب شرکت نفت در بخشی از تالاب تخلیه می‌شد که عامل دیگری برای این آتش سوزی بوده است.»این فعال محیط زیست تاکید کرد:« ما فعالان تا امروز بارها بر حقابه هورالعظیم تاکید کرده ایم اما نمی‌دانیم چرا وزارت نیرو به آن توجهی نمی‌کند و حقابه را نمی‌پردازد و محیط زیست هم نمی‌تواند این حقابه را بگیرد.» او گفت که به دلیل پرداخت نشدن حقابه هورالعظیم، ۳ ماه است که هورالعظیم در آتش می‌سوزد و زندگی مردمان در دود فرو رفته است؛ علاوه بر آن خشکی هور تا حدی بوده که آبزیان و لاک پشت فراتی و بسیاری از دیگر گونه‌ها از بین رفته اند.»

آتش میادین نفتی به سرعت خاموش شد

احمدرضا لاهیجان زاده مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان اما می‌گوید که آتش میادین نفتی به سرعت و با کمک امکاناتی که شرکت نفت دارد خاموش شده است و حالا دیگر خبری از آتش نیست. او می‌گوید:« دو سه روز پیش، آتش سوزی در میادین نفتی رخ داد که در حدود ۲ ساعت طول کشید و با سرعت خاموش کردند. هورالعظیم در بخش‌های پایینی در ایران، هنوز مقداری آب دارد و مانند عراق، به طور کامل خشک نشده است و خوشبختانه اکنون آتش مهار شده است.»

پساب شرکت نفت عامل آتش

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با رد ادعای برخی فعالان محیط زیست درباره رهاکردن پساب‌های شرکت نفت در هورالعظیم به عنوان عامل آتش سوزی گفت:« شرکت نفت در آن منطقه بسیار مراقبت می‌کند که کوچکترین آتش سوزی اتفاق نیفتد؛ چرا که هم تاسیساتش در آنجاست و هم خطوط آنها درگیر است و هرگز خودشان زمینه ساز آتش سوزی نمی‌شوند. ضمن اینکه از نظر ایمنی و مباحث پدافند غیرعامل بسیار دقیق عمل می‌کنند. برای همین به محض اینکه در بخش انتهای حوضچه شماره ۲ و حوضچه شماره ۳ کوچکترین آتش سوزی رخ بدهد به سرعت وارد عمل شده و آتش سوزی را مهار می‌کنند.» او تاکید می‌کند که شاید اگر مثلا ۴ سال پیش این موضوع گفته می‌شد در یک مکان‌هایی درست بود؛ ولی الان در چند سال اخیر مساله پسماندهای شرکت نفت، به طور کامل مدیریت می‌شود و آلودگی نفتی در آن منطقه نداریم.

برنامه مدون و مدیریت یکپارچه

هورالعظیم، تالابی که میان دو کشور ایران و عراق قرار گرفته ۳ ماه است که در آتش می‌سوزد. علاوه بر آلوده شدن هوا، اکوسیستم تالاب از میان رفته و در حال نابودی است. کارشناسان دلیل اصلی طولانی شدن آتش سوزی هورالعظیم را پرداخت نشدن "حقابه" از سوی وزارت نیرو می‌دانند؛ این در حالی است که بر اساس قانون حفاظت از تالاب‌ها این حقابه باید پرداخت می‌شده است. مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان اما معتقد است که یک عزم جزم میان دستگاهی و مدیریت یکپارچه حوضه آبریز و برنامه ریزی دقیق برای مصرف آب و اصلاح الگوی کشت می‌خواهد تا مشکل حقابه هورالعظیم حل شود. لاهیجان زاده می‌گوید:« تا زمانی که وزارت نیرو نتواند یک "مدیریت یکپارچه" بر روی حوضه آبریز اعمال کند و تا زمانی که وزارت جهادکشاورزی نتواند یک برنامه ریزی مدون برای مصرف آب و اصلاح الگوی کشت در کشاورزی منطقه پیاده کند معضل "هورالعظیم" حل نمی‌شود و هر سال نیز بر آن اضافه می‌شود؛ چرا که هر سال میزان بارش‌ها در حال کاهش است.» لاهیجان زاده در پاسخ به این پرسش که "چرا به رغم داشتن مصوبه و نیز قانون حفاظت از تالاب‌ها، حقابه هورالعظیم پرداخت نمی‌شود؟" گفت:«هورالعظیم بخش انتهایی رودخانه کرخه است. زمانی که در استان‌های بالادستی این رودخانه، مثل لرستان، ایلام، کرمانشاه، همدان برداشت‌های آب صورت می‌گیرد و معمولا کنترل و نظارتی نیست آب کاهش می‌یابد و پرداخت حقابه با مشکل مواجه می‌شود.»

او افزود:« بسیاری از کشاورزان در بالادست با استفاده از پمپ‌های غیرمجاز آب را پمپاژ و استفاده می‌کنند. همین می‌شود که تا آب به "سد کرخه" و از آنجا به پایین دست برسد و وارد دشت خوزستان شود میزان آن بسیار اندک شده است. ضمن اینکه دوباره بخش زیادی از کشاورزی خوزستان در حوضه رودخانه کرخه است و این برداشت‌ها دارد اتفاق می‌افتد. در نتیجه، هورالعظیم با مشکل کم آبی و خشکی مواجه شده است.» مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان تاکید کرد:« تا زمانی که وزارت نیرو نتواند یک "مدیریت یکپارچه" بر روی حوضه آبریز- که ۶ استان را در بر می‌گیرد- داشته باشد و تا زمانی که وزارت جهادکشاورزی نتواند یک برنامه ریزی مدون برای مصرف آب و اصلاح الگوی کشت در کشاورزی پیاده کند ما این معضل‌ها را داریم و هر سال نیز بر آنها اضافه می‌شود؛ چرا که هر سال میزان بارش‌ها در حال کاهش است.» لاهیجان زاده یاداور شد:« طبق آمارها طی ۵۰ سال گذشته، در حدود ۵۰ میلی متر از بارش‌ها کم شده؛ یعنی تقریبا سالی یک میلی متر کاهش بارندگی داشته ایم. مخصوصا سالی مثل سال ۹۶-۹۷ هم پیش آمده که با یک خشکسالی خیلی شدید و کم سابقه ای مواجه شده ایم که دیدید که چه وضعیتی برای کشور به وجود آمد.»

حقابه تالاب

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان درباره حقابه تالاب "هورالعظیم"گفت:« با توافقی که بین سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو به انجام رسید بین ۱ و ۶ دهم تا ۱ و ۹ دهم میلیارد مترمکعب حقابه برای هورالعظیم مشخص شده است. انصافا از سال ۹۴ تا ۹۷ حقابه هورالعظیم تا حد ممکن، توسط "سازمان آب وبرق خوزستان" تامین می‌شد و نزدیک به ۸۰ درصد اکوسیستم تالاب به زیر آب رفت و هورالعظیم برگشت. اما در سال آبی ۹۷-۹۶ به دلیل خشکسالی زیاد شاید سازمان آب وبرق نتوانست تامین آب کند؛ اما ۱ میلیارد و ۲۱۵ میلیون مترمکعب از مهر ماه ۹۶ تا اول شهریور ۹۷ تامین آب برای تالاب تامین کند.» او افزود:« در سال ۹۵ -۹۶ هم ۱ میلیارد و۷۸۸ میلیون مترمکعب آب، برای تالاب تامین شد؛ یعنی تقریبا توانست حقابه ای که موافقت شده بود را تامین کند. شرایط یک مقدار برای هورالعظیم بهتر بود امسال پاییز، شرایط بهتر خواهد بود؛ زیرا بنابر پیش بینی‌ها، میزان بارندگی‌ها نرمال خواهد بود.» لاهیجان زاده در پاسخ به این پرسش که "اما در همین حال کم بارشی، حقابه صنایع و بعضی از محصولات کشاورزی آب بر مانند نیشکر، از سوی وزارت نیرو پرداخت می‌شود" گفت:« این مشکلات برمی گردد به توان نظارتی دستگاه‌های متولی. یعنی وقتی که برداشت آب از رودخانه ده‌ها و صدها برابر میزان مجاز است اصلا نمی‌توان انتظار داشت که حقابه ای برای تالاب باقی بماند.»

هیچکس برنده نیست!

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان تاکید می‌کند که دستگاه‌های متولی مانند "وزارت نیرو" و "وزارت جهادکشاورزی" به عنوان دستگاه بهره بردار باید کنار هم باشند تا مشکل تالاب‌ها را بتوان حل کرد. تالابی مانند هورالعظیم اگر وجود نداشته باشد و خشک بشود؛ اثرات اقتصادی واجتماعی دارد و کشاورزی را مختل می‌کند و ریزگردهایی که تولید می‌شود باعث مشکل برای کشاورزی خواهد شد. او می‌افزاید:« وزارت جهادکشاورزی فکر نکند که اینجا اگر آب بیشتری برداشته برنده شده است. بلکه کانونی را پدید آورده که می‌تواند خود کشاورزی را تحت الشعاع قرار داده و باعث شود که دیگر سرمایه گذار هم وارد استان نشود و یا موجب مهاجرت مردم و سرمایه گذارها به خارج استان شود. بر این اساس به نفع همه است که بعد از تامین آب شرب، ابتدا حقابه‌های محیط زیستی از جمله تالاب هورالعظیم پرداخت شود و سپس بقیه حقابه‌های بخش صنعت و کشاورزی.»